Vriendelijk orde houden

Vriendelijk orde houden is gegroeid vanuit gedachten die verder reiken dan het klaslokaal. Het is verbonden met filosofieën die ankeren in geweldloosheid, gemeenschap en persoonlijkheidsontwikkeling.

Denk bijvoorbeeld aan Gandhi, Ubuntu en de onderwijs­pedagogen Luc Stevens en Astrid Boon (orthopedagoog) en Gert Biesta (Onderwijspedagoog). Deze inzichten zet VOH in voor een  goede orde in een groep kinderen of jongvolwassenen. VOH zoekt daarbij naar mogelijkheden om de persoonlijke behoefte van leerlingen aan bod te laten komen.

Ook de makers van VOH hadden te maken met ordeproblemen, hun streven is deze tot een minimum te beperken. Als dat lukt staat het lesgeven centraal en speelt orde houden nauwelijks meer een rol.

Vriendelijk orde houden is gestart als een initiatief van docenten van het Pieter Nieuwland College in Amsterdam. Zij zochten de randvoorwaarden die maken dat leerlingen goed met elkaar omgaan en hun talent ontwikkelen. Die randvoorwaarden zorgen ervoor dat leerlingen de les als zinvol ervaren en orde als vanzelf ontstaat. Voor de docent is het dan niet meer nodig om boos te worden.

Deze docenten gingen zelf op zoek naar oplossingen die pasten bij hun visie op samen­leven en samenwerken, geweld, macht en gezag, leren en groei, naar bruikbare oplossingen in de context van hun eigen klaslokaal en in de groepsdynamiek van hun eigen klassen. Dat was niet altijd een gemakkelijk proces, want hun eigen gevoelens en reactiepatronen bleven niet buiten schot. Al experimenterend vonden en ontwikkelden zij effectieve gereedschappen die op elkaar aansluiten en die elkaar versterken. Gaandeweg werd het resultaat zo goed dat het ging opvallen en ontstond er spontaan een vraag om “hun methode” over te dragen.

Deze methode is nu vrij toegankelijk voor iedereen op deze website. Het maken van deze website heeft jaren tijd en inspanning gekost, waarbij de makers hun eigen praktijk beschouwden, ontrafelden en herschreven, zodanig dat de essenties in beeld kwamen die los kwamen van een toevallige persoonlijke stijl of omstandigheid. Velen hebben hieraan bijgedragen. Dat het is gelukt, en nog steeds beter lukt, blijkt uit de hoge en toenemende waardering van de vele cursisten van de afgelopen jaren. Het blijkt ook uit het feit dat de benadering wordt overgenomen door groepsleerkrachten en vakleerkrachten in het PO, door docenten uit het hele land in het VO, MBO en HBO en door begeleiders in de buitenschoolse opvang, en dat Vriendelijk orde houden nu ook een podium heeft gekregen in de lerarenopleiding.

Dit succes betekent niet dat de ontwikkeling stopt. Want ga maar na. Steeds meer mensen passen het toe. Zij geven daarbij vorm aan VOH steeds naar hun eigen karakter, lesstijl en behoeften. En zij gebruiken het in steeds nieuwe omstandigheden en contexten. Dat genereert natuurlijk allemaal verrijking en uitbreiding op de bestaande inzichten en werkwijzen, en die vindt dan van lieverlee weer een plek in de methodiek van VOH. Iets dergelijks geldt ook voor het onderliggende gedachtegoed. Hoewel dat niet zo gauw wezenlijk zal veranderen, ontdekt VOH ook op dat vlak steeds nieuwe inzichten van buiten en vanuit de praktijk, die leiden tot een beter begrip van waar het eigenlijk om draait en tot een betere formulering daarvan. Het is dus een heel mooie groeibriljant.

Vanaf 2015 is de website en cursus Vriendelijk orde houden beschikbaar met onlinemateriaal. Als aanvulling hierop is een cursusboek te bestellen. Dit systeem is vandaag de dag helder en succesvol en is direct aan het begin van het jaar te implementeren maar ook halverwege het jaar kun je er mee starten. Meer aandacht voor de les, minder verstoringen en betere resultaten. Dat is de kracht van Vriendelijk orde houden die is ontstaan uit ideeën en ervaringen van verschillende onderwijsexperts én van cursisten.