Verbindend leiden vergroot het werkplezier van je team

Wat is verbindend leiden?

Het is precies wat de term zegt: je verbindt én je leidt. Het leiden is iets wat niet onderhandelbaar vanuit de organisatie of wetgeving is, zoals afspraken, jaarplannen, missie of de koers die je vaart met jouw school. Met het verbinden zoek je aansluiting bij de ander, laat je ruimte over voor toevoegingen en ben je bewust op zoek naar de belangen en behoeftes van anderen. Bij verbindend leiderschap realiseer je je dat iedereen ertoe doet. Je neemt mensen serieus en zorgt zo dat de ander zich gehoord en gezien voelt.

Verbindend leiden is steeds belangrijker geworden. “Als je kijkt naar het onderwijs, de complexiteit is zo toegenomen. Je bent als onderwijskracht steeds minder aan het zenden en wordt steeds meer de mentor, begeleider of coach. En dat is juist waar het verbindend leiden naar boven komt: enerzijds bij de stof die moet worden overgebracht (de leidende component van verbinden leiden) en anderzijds de aansluiting die je als leerkracht zoekt bij de leefwereld van de leerlingen (de verbindende kant van verbindend leiden).”

Een goed voorbeeld geven

Op het moment dat Frans burgemeester werd van Maasbracht, wilde hij graag vanuit verbinding leiden. In de opleiding die hij volgde kreeg hij de opdracht om alle gesprekken die hij voerde te analyseren en daarop te reflecteren. “Ik vond het belangrijk dat de medewerkers veel in contact zouden staan met de inwoners en hun ideeën ook serieus zouden nemen. Als gemeente moet je dat professioneel aanpakken en ik, als burgemeester, het goede voorbeeld geven. Uit mijn analyse bleek dat ik dat helemaal niet deed.” Vanaf dat moment is hij zich verbindend leiden gaan eigen maken. “Het belangrijkste dat ik heb geleerd is om de ander serieus te nemen en echt iets te doen met de inbreng van die persoon, om samen tot dingen te komen die je van tevoren niet zelf kunt bedenken.”

Laat de ander met oplossingen komen

Schoolleiders zijn vaak gewend om zelf met oplossingen te komen. “Dat heeft het risico dat je daarmee een patroon in stand houdt waarbij jij degene bent die altijd met oplossingen komt. Probeer daarom niet zelf met oplossingen te komen. “Op die manier creëer je ‘eigenaarschap’ en benut je de kennis bij de persoon die de vraag stelt.”

Een oefening hiervoor is een ‘als-dan-actie’. “Door bijvoorbeeld tegen jezelf te zeggen ‘als ik de neiging heb om zelf een oplossing te geven, dan stel ik een vraag aan een ander om het probleem verder te verduidelijken. Dit is een uitstekende manier om te starten met het leren van verbindend leiden.”

De uitdagingen

Frans is van mening je in scholen niet zonder verbindend leiden kunt . “Als je alleen maar leidt en niet verbindt, dan is jouw wil de waarheid en ontzeg je de inhoud en waarden van anderen. Als je van de andere kant alleen maar verbindt, dan heb je geen koers en ga je zwalken.”

Frans geeft aan dat er vijf uitdagingen zijn:

1. Inzien dat je verbindend leiderschap nog niet inzet (kritisch naar je zelf kijken)
2. Je eigen gelijk los durven laten (een open mind hebben)
3. Balans vinden tussen ruimte geven en grenzen stellen (verbinden én leiden)
4. Responsief omgaan met moeilijke situaties (je eigen triggers kennen)
5. Vertrouwen houden bij toenemende druk (weerstand zien als energie)

Verbindend leiden vraagt moed omdat het niet eenvoudig is om ruimte te geven aan je medewerkers. Je bent en blijft uiteindelijk verantwoordelijk. Maar moed is nodig om het anders te doen!

Drie tips bij verbindend leiderschap

1. Begin bij jezelf: besef dat je bij jezelf moet beginnen en wijs niet naar de ander als iets niet gaat zoals je hoopt of verwacht.
2. Zie weerstand als energie: weerstand komt altijd ergens vandaan. “Elke leraar leert dat een leerling niet zomaar iets doet, dat geldt natuurlijk ook als je je als schoolleider verbaast over gedrag van leraren”
3. Focus op je interacties: natuurlijk gaat het altijd ook over inhoud, maar door te kijken naar je interacties krijg je oog en oor voor de mate waarin je aan verschillende belangen en behoeftes oprechte aandacht geeft.

Verbindend leiderschap vergroot het werkplezier van je team

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat verbindend leiderschap direct invloed heeft op hoe medewerkers zich voelen en hoe het zit met hun werkgeluk. “Preventned is een organisatie die onderzoek doet naar het werkgeluk en ziekteverzuim. Uit een van hun onderzoeken is gebleken dat mensen die een hoog werkvermogen hebben goed kunnen opschieten met hun leidinggevenden. Voor mensen met een laar werkvermogen geldt precies het omgekeerde. Uit een recent onderzoek van de ABN-AMRO blijkt dat medewerkers een goede relatie met hun  werkgever enorm belangrijk vinden voor hun gezondheid. Tot slot, McKinsey heeft vorig jaar de arbeidskrapte onderzocht en daaruit bleek dat de grootste reden voor het switchen van baan is dat medewerkers zich niet gezien, gehoord en gewaardeerd voelen.”

Hebben wij hier wel tijd voor?

Verbindend leiden levert juist tijd op, volgens Frans. “We zien dat gesprekken vaak wedstrijdjes zijn, waarbij ieder probeert te winnen en zijn zin te krijgen. Als hen dat niet lukt, voelen veel medewerkers zich niet gehouden aan de uitkomst. Met als gevolg dat je later weer een herhaling van zetten krijgt. Dat kost keer op keer heel veel tijd en energie. Je komt eruit door de ander serieus te nemen. En dat doe je door goed te luisteren, maar ook door duidelijk te zijn wat wel en wat niet kan. Daarnaast bindt het jouw medewerkers ook aan de organisatie.”

Wil je weten hoe verbindend jij bent als school- of teamleider? Doe hier de test.

---

Frans Wilms geeft trainingen en opleidingen aan schoolleiders. Met Leiderschapsdomeinen neemt hij afscheid van traditionele leiderschaps- en managementopleidingen door oefenen in de dagelijkse praktijk centraal te stellen.