Realistische doelen, echte impact: tips om je lessen te verbeteren

leestijd: 4 minuten

Als leraar wil je je leerlingen het beste bieden, maar de druk om alles te doen kan overweldigend zijn. Het stellen van realistische doelen kan je helpen die druk te verlichten en tegelijkertijd je effectiviteit in de klas te vergroten. Dit artikel biedt praktische strategieën om je tijd te prioriteren, je energie te richten op wat echt belangrijk is, en je doelen in lijn te brengen met je kernwaarden als leraar.

De uitdaging van onrealistische verwachtingen

In het onderwijs word je dagelijks geconfronteerd met een eindeloze to-do-lijst: lessen voorbereiden, differentiatie toepassen, oudergesprekken voeren en administratieve taken bijhouden. Vaak willen leraren álles doen en álles goed doen. Maar deze benadering kan leiden tot burn-out en frustratie, vooral wanneer de gestelde doelen onhaalbaar blijken.

Neem bijvoorbeeld Danny, een bovenbouwleerkracht die elke dag met een lange lijst overgebleven taken naar huis ging. Hij wilde dat zijn lessen perfect waren, zijn administratie op orde, en hij wilde ook nog tijd hebben om zijn leerlingen individueel te begeleiden. Zijn leidinggevende merkte echter dat hij, ondanks zijn harde werk, nooit alles af kreeg en zich uitgeput begon te voelen. Dit is een bekend probleem onder leraren; ze nemen te veel hooi op hun vork omdat hun doelen te hoog en te talrijk zijn.

Prioriteiten stellen: wat zijn jouw kernwaarden?

Om te voorkomen dat je in deze valkuil stapt, is het belangrijk om terug te gaan naar je kernwaarden als leraar. Wat is jouw belangrijkste missie in het onderwijs? Is dat het aanbieden van inspirerende lessen? Het begeleiden van de sociale ontwikkeling van je leerlingen? Door jezelf deze vragen te stellen, kun je prioriteiten stellen die in lijn liggen met wat je echt belangrijk vindt. Dit helpt je om duidelijkere en meer haalbare doelen te stellen.

Een handige tool om je te helpen reflecteren op je kernwaarden is het Teaching Perspective Inventory (TPI). Dit is een gratis online vragenlijst (in het Engels) die inzicht geeft in hoe jouw waarden en overtuigingen je lesgeven beïnvloeden. Door gebruik te maken van zo’n tool krijg je een helder beeld van waar je focus zou moeten liggen.

Het belang van kleine, haalbare doelen

De sleutel tot het stellen van realistische doelen ligt in het opbreken van grote ambities in kleinere, beheersbare stappen. Dit maakt het niet alleen gemakkelijker om je doelen te bereiken, maar geeft je ook een gevoel van voldoening en controle over je werk.

Laten we teruggaan naar Danny. In plaats van te proberen elke les perfect te maken en elke leerling individueel te begeleiden, stelde hij kleinere doelen. Hij besloot bijvoorbeeld dat hij één aspect van zijn lesgeven per week zou verbeteren. De eerste weken richtte hij zich op kortere, duidelijke instructies, waardoor hij meer tijd had voor zelfstandig werk en het begeleiden van kleinere groepjes. De weken erna experimenteerde hij met het aanbieden van verschillende werkvormen om differentiatie te stimuleren. Door zijn doelen op te delen in kleinere, gerichte stappen, voelde hij zich minder overweldigd en merkte hij dat hij daadwerkelijk vooruitgang boekte.

Praktische tips voor haalbare doelen:

Stel doelen die Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden (SMART) zijn. Bijvoorbeeld: “Ik wil binnen drie weken drie gedifferentieerde werkvormen uitproberen in mijn lessen.”
Plan tijdslimieten: Plan bijvoorbeeld elke dinsdagmiddag één uur om je nieuwe werkvormen voor te bereiden. Door tijd te reserveren, voorkom je dat een taak zich blijft opstapelen.
Reflecteer regelmatig: Evalueerde wekelijks je voortgang en stelde zo nodig je doelen bij. Dit geeft je de flexibiliteit om te leren wat wel en niet werkt, zonder het gevoel te hebben dat je gefaald hebt.

Focussen op impactvolle activiteiten

Niet alle activiteiten in het onderwijs hebben dezelfde impact. Sommige taken leveren veel meer resultaat op voor je leerlingen dan andere. Daarom is het belangrijk om te leren prioriteren en je aandacht te richten op de taken die de grootste invloed hebben op het leren en de ontwikkeling van je leerlingen.

Lara, een docent in de onderbouw, merkte bijvoorbeeld dat ze veel tijd kwijt was aan het geven van uitgebreide, schriftelijke feedback op het werk van haar leerlingen. Ze gaf gedetailleerde reacties op elk werkstuk, maar zag weinig verbetering bij haar leerlingen. Lara besloot dit anders aan te pakken: in plaats van lange feedback te schrijven, besloot ze iedere leering drie concrete verbeterpunten te geven. In de klas liet ze leerlingen direct aan de slag gaan met die feedback, zodat ze vragen konden stellen waar nodig. Dit bespaarde Lara zelf niet alleen tijd, maar leidde ook tot betere resultaten bij haar leerlingen, die nu sneller leerden van hun fouten.

Hoe identificeer je die impactvolle activiteiten?

Analyseer je activiteiten: Houd een week lang bij welke taken je uitvoert en evalueer het effect ervan op je leerlingen. Focus op wat direct bijdraagt aan hun leerproces.
Gebruik de Eisenhower-matrix: Categoriseer je taken op basis van urgentie en belangrijkheid. Besteed de meeste tijd aan belangrijke, leerbevorderende activiteiten en minimaliseer minder belangrijke taken.
Vraag feedback aan leerlingen: Vraag je leerlingen welke lesactiviteiten zij als het meest nuttig ervaren. Dit helpt je om je lessen beter af te stemmen op hun behoeften.

Balans vinden tussen werk en privé

Het is essentieel om niet alleen te focussen op je werk, maar ook op je welzijn. Een duidelijke scheiding tussen werk en privé is cruciaal om burn-out te voorkomen.

Maak gebruik van tijdblokken: Werk met tijdsblokken waarbij je je taken beperkt tot specifieke periodes. Stop bijvoorbeeld om 17:00 uur met werken, ook al ben je niet klaar. Dit creëert meer balans en helpt je om je energiereserves op te laden.
Oefen ‘nee’ zeggen: Dit klinkt simpel, maar kan een van de moeilijkste dingen zijn voor leraren. Leer je grenzen aan te geven en wees niet bang om ‘nee’ te zeggen tegen extra taken die je van je kernwerk afleiden.
Mindfulness in het onderwijs: Overweeg mindfulness-technieken om stress te verminderen. De app Headspace biedt oefeningen die je in slechts een paar minuten kunt uitvoeren om weer even op te laden.

Realistische doelen leiden tot blijvend succes

Het belangrijkste om te onthouden bij het stellen van doelen is dat ze jou als leraar moeten ondersteunen, niet tegenwerken. Realistische, haalbare doelen die in lijn liggen met je kernwaarden zorgen ervoor dat je beter in staat bent om een positieve impact te hebben op je leerlingen, zonder jezelf te verliezen in de druk van alledag.

leer meer