Leesplezier in elke thuistaal

leestijd: 3 minuten

Op scholen spreken steeds meer kinderen naast het Nederlands een andere taal. Wat kun je doen om deze meertalige kinderen met plezier aan het lezen te krijgen?

Marije Hoogland is onderwijsadviseur en taal-leesspecialist bij Cedin: ‘Bij meertalige kinderen is de moedertaal de taal die het dichtste bij het gevoel zit. In hun moedertaal praten, lachen en huilen ze thuis. Wat ik daarom belangrijk vind, is dat er in klassen aandacht is voor deze thuistaal. Want hoe sterker de moedertaal, hoe eenvoudiger het is om een andere taal zoals het Nederlands te leren. Erken dus dat een kind een andere moedertaal heeft en bied ruimte voor meerdere talen in je klas. Boeken, verhalen en poëzie zijn mooie voorbeelden hoe je hiermee bezig kunt zijn. Door te lezen versterk je de eerste taal. Hoe taalvaardiger een kind is in de eerste taal, hoe gemakkelijker het wordt om de tweede taal te beheersen.’

Het gesprek aangaan

‘Elke school zou echt de tijd en ruimte aan leerlingen moeten bieden om vrij te kunnen lezen. Ook bij meertalige kinderen kunnen we er niet vanuit gaan dat alle ouders geletterd zijn en dat er ook thuis gelezen wordt. Hoe richt je het vrij lezen op school in? We weten dat praten over wat je gelezen hebt de leesmotivatie versterkt. Ga dat gesprek dus aan. Zie vrij lezen als een taalvaardige activiteit: bespreek na afloop moeilijke woorden om de woordenschat te verhogen of laat leerlingen samenvatten wat ze gelezen hebben en daar een mening over te vormen. Je kunt er veel uithalen als je er oog voor hebt.’

Ouders betrekken

‘Als leerkracht spreek je thuistalen niet altijd zelf. Alleen daarom al zul je de verbinding met ouders moeten vinden. Hoe mooi is het om ouders nog meer te betrekken? Vraag bijvoorbeeld eens om een gedicht in te brengen en laat ze het dan ook inspreken in WhatsApp zodat de taal van ieder kind in de klas klinkt. Of vraag naar een boek uit hun eigen jeugd dat ze op school moesten lezen. Dit laat zien dat je op school oog hebt voor hun thuistaal. En het zorgt voor die meertalige inbreng in jouw klas.’

Aansluiten bij de belevingswereld van kinderen

‘Als jij wilt dat jouw leerlingen lezen, wat betekent dit dan voor het leesaanbod op school? Wat sta je wel toe en wat niet? Waarom zou een kind niet zo nu en dan in de thuistaal mogen lezen en vervolgens erover gaan vertellen in het Nederlands? Dat zijn mooie vragen voor veel scholen. Net zoals de vraag: ben je op de hoogte van actuele (jeugd)literatuur? Er verschijnt elk jaar namelijk zóveel leesmateriaal. Passend bij deze tijd. Richt je in de keuze van verhalen of boeken niet alleen op fictie. Vergeet niet alle informatieve boeken die prachtig inspelen op hobby’s en aansluiten bij interesses van kinderen. Zodra jij kinderen passende tips geeft, zul je zien dat hij of zij met plezier gaat lezen. Inspelen op de actualiteit hoort daar ook bij. Bibliotheken doen dat bijvoorbeeld voor jongeren met speciale ‘BookTok’ kasten. Daarin staan populaire boeken die op TikTok voorbij komen. Een ‘BookTok’ kast voor de bovenbouw op school, dat kan natuurlijk ook.’

Voor niemand onmogelijk om teksten te begrijpen

‘Het is belangrijk dat je al je leerlingen in aanraking laat komen met rijke, authentieke teksten en verhalen. Meertalige kinderen die nog moeite hebben met het begrijpen van Nederlandse teksten kun je bij de inhoud betrekken door taalsteun aan te bieden, ook wel scaffolding genoemd. Dit kan op meerdere manieren. Je kunt bijvoorbeeld visuele ondersteuning bieden in de vorm van afbeeldingen bij lastige woorden en concepten of video’s die het onderwerp verduidelijken. Ook kun je er voor kiezen om leerlingen met behulp van een vertaalapp woorden uit de moedertaal naar het Nederlands te vertalen, zodat zij ook een actieve rol hebben bij het bespreken van teksten. Het idee hierachter is dat je geen versimpelde teksten aanbiedt, maar rijke taal voor al je leerlingen.’

Over Cedin

Cedin is dé organisatie voor iedereen die de kwaliteit van zijn onderwijs duurzaam wil versterken. Dagelijks trainen, coachen en adviseren wij onderwijsprofessionals in heel Nederland. Dat doen we altijd praktijkgericht, zodat je er morgen mee verder kunt.