ADHD in de klas: hoe ga je er mee om?

leestijd: 4 minuten

Leerlingen met ADHD brengen een bijzondere uitdaging met zich mee. Ze kunnen een klaslokaal levendiger maken met hun enthousiasme, maar hebben tegelijkertijd behoefte aan bepaalde benaderingen om succesvol te zijn op school. Hoe ga je hiermee om als onderwijsprofessional?

Wat is ADHD?

ADHD, ook wel Attention Deficit Hyperactivity Disorder is een neurobiologische aandoening die wordt gekenmerkt door symptomen van onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit. Onoplettendheid bij ADHD kan betekenen dat jouw leerling snel afgeleid is, bijvoorbeeld wanneer er geluiden van buiten het klaslokaal komen. Hyperactiviteit kan zich uiten in een constante behoefte aan beweging, zoals wiebelen op de stoel of rondlopen in de klas. Impulsiviteit kan leiden tot bijvoorbeeld het roepen van antwoorden zonder eerst hun hand op te steken of moeite hebben met wachten op hun beurt.

Ieder kind laat weleens druk gedrag zien of heeft moeite met goed opletten, maar een leerling met ADHD heeft hier erg vaak last van. Het is belangrijk om te erkennen dat ADHD meer is dan alleen gedragsproblemen. Het is een verschil in cognitieve verwerking dat speciale aandacht vereist.

Wat is ADD?

ADD, oftewel Attention Deficit Disorder, is een aandachtstekortstoornis en het is een subtype van ADHD. Leerlingen met ADD hebben vooral moeite met het vasthouden van aandacht en concentratie. Ze kunnen bijvoorbeeld tijdens de les wegdromen en daardoor instructies missen.

Hoe ga je om met ADHD in de klas?

Als leraar of ondersteuner is het belangrijk om kinderen met ADHD te helpen door duidelijke regels te geven en ze positief te steunen. Werk samen met de ouders en andere begeleiders om te kijken wat het beste werkt.

Leerlingen met ADHD vinden school soms lastig. Scholen verwachten veel van leerlingen, wat voor hen een uitdaging kan zijn. Ze hebben bijvoorbeeld soms extra hulp nodig bij het plannen van hun werk en kunnen af en toe de les lastig maken voor anderen door hun gedrag.

Een grondige observatie en analyse van het gedrag van leerlingen met ADHD is cruciaal. Het gaat erom patronen te herkennen in wat een leerling triggert of juist helpt zich te concentreren.

Wat kan ik als leraar doen in de klas?

Het is belangrijk om heldere en bondige instructies te geven. Herhaal regels en afspraken regelmatig. Gebruik humor! De leerling wil vaak nog wel uitgedaagd worden, zorg er dus voor dat de lesstof de leerling blijft prikkelen. Positief gedrag aanmoedigen is fijn. Benoem het gewenste gedrag en bied concrete alternatieven bij ongewenst gedrag.

Peter is een 10-jarige leerling met ADHD in groep 6. Zijn leerkracht, juf Bianca, heeft gemerkt dat Peter moeite heeft met stilzitten en snel afgeleid is tijdens de lessen. Om Peter te helpen, heeft juf Bianca de volgende strategieën toegepast:

Duidelijke en consistente routines: Juf Bianca schrijft het dagprogramma elke ochtend op het bord. Dit helpt Peter om te weten wat er van hem wordt verwacht en vermindert zijn moeite met veranderingen.
Flexibele zitplaatsen: Peter mag gebruik maken van een wiebelkussen op zijn stoel, waardoor hij kan bewegen zonder zijn klasgenoten te storen. Daarnaast mag hij soms staand werken aan een hoge tafel
Positieve bekrachtiging: Juf Bianca benadrukt het positieve gedrag door Peter regelmatig complimenten voor goed gedrag en het voltooien van taken te geven. Dit helpt Peter om zich gewaardeerd en gemotiveerd te voelen.
Omgaan met negatief gedrag: Juf Bianca vermijdt straffen zoals het niet mogen buitenspelen, omdat dit Peter isoleert en zijn kans vermindert om zijn energie kwijt te kunnen. In plaats daarvan bespreekt ze met Peter waarom bepaald gedrag storend is en helpt ze hem alternatieve manieren te vinden om met zijn energie om te gaan.
Bewegingspauzes: Juf Bianca bouwt korte, geplande bewegingspauzes in gedurende de dag. Peter mag bijvoorbeeld even rondlopen, rek- en strekoefeningen doen of een korte boodschap brengen naar een andere leerkracht.
Taken in kleine stappen opdelen: Juf Bianca deelt grote taken op in kleinere, behapbare stappen. Hierdoor voelt Peter zich minder overweldigd en kan hij zijn werk beter structureren.
Visuele hulpmiddelen: Juf Bianca maakt gebruik van visuele timers om Peter te helpen zijn tijd beter te beheren. Dit geeft Peter een duidelijk beeld van hoeveel tijd hij nog heeft voor een bepaalde taak.

Wat is belangrijk om te bespreken met de ouders?

Olga is een 15-jarige leerling met ADHD in de tweede klas van de middelbare school. Haar mentor, mevrouw Çelik, merkt dat Olga moeite heeft met het organiseren van haar schoolwerk en snel overweldigd raakt door de hoeveelheid huiswerk. Mevrouw Çelik besluit regelmatig gesprekken met Olgas ouders te organiseren om een beter beeld te krijgen van hoe zij Olga thuis kunnen ondersteunen en om gezamenlijk een effectief plan op te stellen.

Tijdens deze gesprekken worden de volgende onderwerpen besproken:

Inzichten en ervaringen: Mevrouw Çelik vraagt de ouders naar hun observaties en ervaringen met Olga thuis. Dit helpt om een volledig beeld te krijgen van Olgas uitdagingen en sterke punten, zowel op school als thuis.
Communicatie met docenten: Mevrouw Çelik benadrukt het belang van consistente communicatie tussen ouders, docenten en Olga. Hij stelt voor om regelmatig updates uit te wisselen over Olgas voortgang en eventuele moeilijkheden die hij tegenkomt.
Flexibiliteit en aanpassingen: Mevrouw Çelik bespreekt de mogelijkheid van flexibiliteit in deadlines en extra tijd voor toetsen en opdrachten, zodat Olga haar werk zonder overweldiging kan voltooien.
Ondersteuningsplan: Samen met de ouders stelt Mevrouw Çelik een ondersteuningsplan op. Dit plan bevat concrete strategieën voor huiswerkondersteuning, zoals het maken van een gestructureerde huiswerkplanning, het creëren van een rustige werkplek en het gebruik van timers om de concentratie te verbeteren.
Regelmatige evaluatie: Ze plannen regelmatige evaluatiemomenten om het ondersteuningsplan te beoordelen en aan te passen op basis van Olgas voortgang en eventuele nieuwe uitdagingen.

Door deze onderwerpen grondig te bespreken, kunnen mevrouw Çelik en Olgas ouders een effectief en consistent ondersteuningsnetwerk opzetten dat Olga helpt haar ADHD-symptomen te beheren en haar academische potentieel te realiseren.

Wat moet er in ieder geval in een ondersteuningsplan staan?

Het ondersteuningsplan moet verschillende elementen bevatten om de leerling te helpen hun ADHD-symptomen te beheren en hun academische potentieel te bereiken. Het is belangrijk om duidelijke doelen te stellen, zowel op korte als lange termijn, zoals het inhalen van schoolwerk en het opbouwen van zelfvertrouwen. Het plan moet ook aanpassingen voor het schoolwerk bevatten, zoals flexibele deadlines en extra tijd voor toetsen, zodat de leerling niet overweldigd raakt. Goede huiswerkondersteuning is essentieel, met een gestructureerde planning, een rustige werkplek, en het gebruik van timers en pauzes om overbelasting te voorkomen. Regelmatige communicatie tussen ouders, docenten en de leerling zelf is cruciaal, met een vaste contactpersoon op school voor vragen en ondersteuning.

Als leraar is het zowel voor jezelf als de leerlingen belangrijk om kennis te hebben van ADHD en de begeleiding hierbij. Bied jij de juiste begeleiding aan leerlingen met ADHD?