Leiderschapspraktijken voor schoolleiders

leestijd: 3 minuten

Als schoolleider heb je een cruciale rol. Je bent niet alleen verantwoordelijk voor het dagelijkse reilen en zeilen, maar ook voor het vormgeven van een visie en het sturen op langetermijndoelen. In dit artikel duiken we dieper in op de leiderschapspraktijken die voor jou belangrijk zijn.

Wat wordt met leiderschapspraktijken bedoeld?

Bij leiderschapspraktijken gaat het om alles wat je als schoolleider doet: je handelingen en je gedrag dat door anderen wordt gezien en ervaren. Je kunt per leiderschapspraktijk nagaan wat er nodig is vanuit je eigen rol en positie in de school, afhankelijk van de context en ontwikkeldoelen van de school.

Wat zegt de beroepsstandaard? De beroepsstandaard is jouw gereedschapskist voor professionele groei, speciaal ontworpen om de ontwikkeling van schoolleiders op een leuke en ondersteunende manier te bevorderen. Het vormt een helder referentiekader dat de kwaliteit van leiderschap binnen het onderwijs omschrijft, ontwikkeld door en voor professionals uit het veld. Met deze standaard kun je niet alleen jouw eigen rol duidelijk definiëren, maar ook ieders talent binnen je team optimaal benutten. Lees hier de beroepsstandaard voor po en vo.

Wat zijn voorbeelden van leiderschapspraktijken?

Denk aan het coachen van leraren, het ontwikkelen van een inclusieve cultuur, het omgaan met conflicten, en het sturen op onderwijskwaliteit. Elke leiderschapspraktijk vraagt om specifieke vaardigheden en inzichten. Het is aan jou om te ontdekken welke praktijken relevant zijn voor jouw rol en positie binnen de school, geen school is namelijk hetzelfde!

Welke vaardigheden en inzichten heb ik hiervoor nodig?

1. Coachen van leraren:

Vaardigheden: Actief luisteren, feedback geven, motiveren.
Inzichten: Kennis van pedagogische methoden, begrip van individuele docentbehoeften.
Acties: Regelmatige één-op-één gesprekken, professionele ontwikkelingsplannen.

Tijdens een één-op-één gesprek tussen schoolleider Fatima en aardrijkskunde docent Paul, creëerden ze een plan om Paul’s differentiatie-expertise te vergroten. Paul volgde workshops en maakte lessen op maat voor leerlingen met verschillende behoeften. Het resultaat? Meer tevreden leerlingen en betere resultaten.

2. Ontwikkelen van een inclusieve cultuur:

Vaardigheden: Empathie, culturele competentie, beleidsvorming.
Inzichten: Diversiteit en inclusie principes, schoolgemeenschap dynamiek.
Acties: Inclusiviteitsworkshops, diversiteitsaudits, beleidsherzieningen.

Directeur Bart vond dat het tijd werd om meer flexibele schooltijden mogelijk te maken voor leerlingen met bijzondere omstandigheden. Hij zag dat het een probleem begon te worden. Door de oplettendheid van Bart en de beleidsherziening kwam er een aanzienlijke toename in de aanwezigheid en betrokkenheid van de leerlingen. Het gevolg was een meer fijne en inclusievere schoolomgeving.

3. Omgaan met conflicten:

Vaardigheden: Probleemoplossing, bemiddeling, stressmanagement.
Inzichten: Onderliggende oorzaken van conflicten, emotionele intelligentie.
Acties: Conflictoplossingstraining, opzetten van een conflictresolutieprotocol.

Conrector Theo ontwikkelde een effectief conflictresolutieprotocol. Hij zorgde ervoor dat het personeel trainingen kon volgen om de conflictresolutievaardigheden te ontwikkelen. Denk aan actief luisteren, empathie tonen en feedback geven. Ook heeft hij ervoor gezorgd dat leerlingen die dat nodig hebben meer extra ondersteuning krijgen, bijvoorbeeld bij persoonlijke problemen. Het resultaat? Een vreedzamere schoolomgeving en minder incidenten.

4. Sturen op onderwijskwaliteit:

Vaardigheden: Strategische planning, data-analyse, kwaliteitsbewaking.
Inzichten: Onderwijsstandaarden, leerresultaten, evaluatiemethoden.
Acties: Implementatie van kwaliteitscontrolesystemen, regelmatige beoordeling van leerplannen.

Leidinggevende Ria lanceerde ‘Quest for Quality’, een maandelijks evenement waar docenten hun beste lespraktijken deelden en feedback kregen. ‘Wat een geweldig initiatief’ gaven meerdere docenten aan. De positieve gevolgen waren: meer innovatieve lesmethoden die de leerprestaties verbeterden.

Hoe bepaal ik mijn leiderschapskwaliteiten?

Het is belangrijk om zo nu en dan te reflecteren op jouw leiderschapskwaliteiten. Je kunt hierbij bijvoorbeeld reflectievragen inzetten:

Wanneer is iemand een goede leider in mijn ogen? Wat doet hij of zij?
Welke karaktereigenschappen maken mij een goede leider? En komt dit overeen met mijn antwoord op de vraag hiervoor?

Door deze vragen te beantwoorden blijf je scherp op de kwaliteit van jouw kunnen als onderwijsprofessional. Volg waar nodig scholing om je te blijven ontwikkelen.

Blijf reflecteren op je eigen handelen en gedrag, en sta open voor feedback. Hierdoor kun je de leiderschapspraktijken identificeren en ontwikkelen die het meest relevant zijn voor jouw rol en positie binnen de school. Succes!