Rouw in het onderwijs: hoe ga je ermee om?

Als leidinggevende of collega kun je een grote rol spelen in het creëren van een veilige en ondersteunende werkomgeving voor rouwende medewerkers. Het is van essentieel belang om je te verdiepen in de impact van verdriet op mensen. Als er ruimte is voor het verdriet op de werkvloer, kan werken zelfs een bron van troost en herstel zijn.

Hoe reageer je als een collega terugkeert na een verlies?

Het omgaan met rouw is een uitdaging. Soms staan we met lege handen, niet wetende wat te zeggen of te doen. De verleiding om het onderwerp te vermijden of te ontkennen is begrijpelijk, maar het helpt niet. Juist in deze momenten is het essentieel dat we als leidinggevenden en collega’s weten hoe we steun kunnen bieden. Een luisterend oor, begrip tonen en er simpelweg zijn, maken een wereld van verschil.

Hoe kan ik ervoor zorgen dat de rouwende werknemer zich gezien voelt?

Het is belangrijk om het gesprek over rouw te openen en om een cultuur te creëren waarin rouw bespreekbaar en zichtbaar is. Dat begint met het tonen van interesse en betrokkenheid. Het gaat erom dat de werknemer zich gezien voelt. Een medewerker die rouwt, neemt het verdriet mee naar het werk en de bereidheid om te luisteren kan al een verschil maken. Veel rouwende werknemers verlangen niet meer dan dat.

Maar hoe doe je dat, luisteren?

Manu Keirse, klinisch psycholoog en specialist op het gebied van verlies en verdriet heeft handige tips en tools uitgewerkt: ‘voorafgaand aan een gesprek kun je aan de binnenkant van je hand schrijven: zwijgen en luisteren. Zodra je gebaart met je handen, zie je vanzelf de tekst op je handen staan. Zo blijf je jezelf trainen in luisteren, op een bewuste manier. Want verbinding met iemand zoeken, begint met naar iemand luisteren, luisteren en opnieuw luisteren. Met luisteren zeg je enorm veel tegen mensen’.

Hoe ga ik het gesprek aan met de medewerker om het werk weer op te pakken?

Als de verhoudingen goed zijn, kan werken dienen als een anker om het ritme van het leven weer op te pakken. Maar soms heeft een medewerker een helpende hand nodig om zich opnieuw te verbinden met de structuur die werk biedt, of met de sociale interacties in en rond de school of onderwijsinstelling.

1. Laat weten dat je wilt bespreken wat er nodig is om de medewerker weer werkzaamheden te kunnen laten oppakken.
2. Vraag concreet waarmee jij als leidinggevende kunt helpen. Is er iets wat de afdelingsleider of de collega’s kunnen doen? Of een klassenassistent?
3. Andere vragen zijn bijvoorbeeld: waarom kan werken op dit moment niet? Waar zie je tegenop? Wil je dat collega’s wel of juist niet praten over wat er is gebeurd en wat dat met je doet? Zijn er taken waar je wél naar uitkijkt? Wil je dat ouders apart worden geïnformeerd en zo ja, wil je dat graag zelf doen? Wil je dat leerlignen op de hoogte worden gesteld van wat jou is overkomen?

Hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn collega’s weten wat ze moeten doen?

Op de werkvloer gaat het soms weleens mis door een gebrek aan kennis over rouw. Met de beste bedoelingen kunnen collega’s soms denken dat het goed is om het verlies te negeren. Maar bijna altijd geldt dat het verlies benoemen beter is dan het negeren.

Vermoed je als leidinggevende dat collega’s moeite hebben hun houding te bepalen, neem dan van tevoren de tijd om te vertellen hoe je dat doet: luisteren en verdriet erkennen.

1. Beleg een teamoverleg voordat de collega die een verlies heeft geleden weer terugkomt.
2. Informeer je van tevoren over hoe rouw werkt en vertel de collega’s daarover. Zoek bijvoorbeeld bronnen met handige tips over omgaan met rouw en deel deze.
3. Bespreek het belang van luisteren, vragen stellen en oog hebben voor het verdriet. Wat zouden ze zelf fijn vinden in deze situatie?

Wat gebeurt er als er niet goed wordt omgegaan met de rouwende collega?

De prijs die de onderwijsinstelling betaalt, als het omgaan met de rouwende collrhs niet goed verloopt, is vaak hoog. Denk aan demotivatie, hoog ziekteverzuim, ongelukken, conflicten en een slechte naam. Hoe deskundiger en professioneler op de werkvloer wordt gereageerd, hoe sneller de werknemer zich weer kan richten op het werk en de doelstellingen van de school of instelling. Een goede ondersteuning levert saamhorigheid op tussen collega’s en een gezonde werksfeer. Het is bovendien goed voor het imago van de school of onderwijsinstelling als die bekend staat als menselijk, betrokken en waar men oog heeft voor het wel en wee van werknemers. Gemiddeld duurt langdurig verzuim door rouw: 170 dagen. Een goede aanpak kan 47 dagen verzuim schelen en het helpt rouw te dragen.

Vind je het nog lastig om het onderwerp rouw bespreekbaar te maken in je schoolteam?

Gelukkig hoef je het niet alleen te doen! Je kunt de handreiking ‘Hoe werkt rouw?’ van CNV gebruiken om je kennis over rouw te ontwikkelen en meer handvatten te krijgen om dit onderwerp op een correcte manier aan te pakken in je onderwijspraktijk. Deze handreiking, geschreven door de Vlaamse rouwspecialist Manu Keirse, staat vol met praktische tips en uitleg voor leidinggevenden en collega’s die te maken krijgen met een rouwende medewerker of collega. Een must read voor iedere onderwijsprofessional die meer wil weten over rouw in het onderwijs!

Wil je samen met je collega’s aan de slag met dit onderwerp? Bekijk dan eens deze incompany training over rouw. Leer hoe je het beste omgaat met een collega met rouw, wat je wel en niet doet en op welke momenten, hoe je omgaat met eigen ongemak bij dit thema en krijg je antwoord op al je vragen.

Door je te verdiepen in het thema rouw, kun je als onderwijsprofessional een cruciale rol spelen voor collega’s die rouwen. Je draagt bij aan het behoud van een positieve werkomgeving en minimaliseert de kans op langdurig ziekteverzuim. Bovendien help je iemand on het leven weer op te pakken. Dat is toch geweldig?

---

Lees verder