Schoolleider Voortgezet Onderwijs I en II
Voor aanstaande of pas gestarte leidinggevenden in het voortgezet onderwijs die in twee jaar tijd…
Zo verbeter je jouw leiderschapsvaardigheden op school
leestijd: 3 minuten
5 essentiële tips van rector Roel Schoonveld voor succesvol schoolleiderschap
Wat maakt een goede schoolleider? Roel Schoonveld kan het weten. Hij was jarenlang rector van Het Amsterdams Lyceum en werkte daarna als interim schoolleider op verschillende andere scholen. Hij heeft alle facetten van het schoolleiderschap meegemaakt: van het tegengaan van leerlingenverloop tot het letterlijk blussen van brandjes. Tegenwoordig geeft hij adviezen aan scholen die het nodig hebben. Zijn ervaringen deelt hij in het boek Rector, handboek voor schoolleiders. Voor onze lezers heeft Roel 5 essentiële tips voor succesvol schoolleiderschap.
1. ‘Sta met je voeten in de klei’
Als schoolleider zijn er verschillende belangrijke factoren voor succesvol leiderschap, vindt Roel, maar één van de meest essentiële is dat je alle afdelingen van de school kent en ook zelf voor de klas blijft staan. ‘Dat is niet alleen erg leuk om te doen, je blijft ook op de hoogte van wat er speelt op school en onder de leerlingen. Je laat zien dat jij ook met je voeten in de klei staat.’ Roel ging in zijn school nog een stap verder en nam af en toe ook de taken van de conciërge over. ‘Dit zorgde voor leuke gesprekken en een glimlach op de gezichten van de leerlingen’, aldus Roel.
2. ‘Creëer een open sfeer’
De sfeer op school is heel bepalend. Leerlingen en werknemers moeten zich op hun gemak voelen, veilig zijn en samen kunnen lachen. Als schoolleider heb je veel invloed op die sfeer. ‘Probeer altijd open en transparant te zijn’, adviseert Roel. ‘Ik ben altijd eerlijk en probeer duidelijk te zijn. Zo weet iedereen op school waar ze aan toe zijn. Ook is het van belang dat de medewerkers van de school hun ideeën en gedachten kunnen delen en dat er daadwerkelijk naar hen geluisterd wordt.’
3. ‘Betrek de mensen’
Voor scholen is verandering soms onvermijdelijk. Zeker wanneer het minder goed gaat met een school. Als schoolleider kom je dan voor lastige keuzes te staan. Dat overkwam ook Roel toen hij schoolleider werd van een middelbare school in Amsterdam. Het probleem van deze school was het imago. Roel wist dat hij met deze school een andere koers moest gaan varen en trof grote maatregelen, waaronder het schrappen van een afdeling. ‘De eerste stap was draagvlak creëren. Daarvoor heb ik open en eerlijk gecommuniceerd over de veranderingen die gingen plaatsvinden en waarom deze veranderingen nodig waren. Mocht je voor deze uitdagende taak komen te staan, betrek dan zoveel mogelijk medewerkers en ouders bij het proces. Men vindt verandering vaak eng. Zorg ervoor dat iedereen begrijpt waarom verandering nodig is.’
4. ‘Zet professionaliseren hoog op de agenda’
Investeren in de professionalisering van medewerkers verbetert de kwaliteit van het onderwijs en vergroot de persoonlijke groei. Roel: ‘Tijdens functioneringsgesprekken moet professionalisering en scholing hoog op de agenda staan. Laat zien dat je dit stimuleert. Ook kan je als school activiteiten plannen, bijvoorbeeld één keer per jaar een dag wijden aan professionaliseren. Tijdens deze dag kunnen onderwijsprofessionals het gesprek aangaan en ideeën uitwisselen met elkaar. Door alle medewerkers te betrekken bij professionele ontwikkeling, creëer je een cultuur van leren en groei, hetgeen de kwaliteit van de school ten goede komt.’
5. ‘Laat je niet gek maken’
Volgens Roel is het belangrijk om je grenzen aan te geven, meteen vanaf het begin. ‘Ben in het begin strenger dan je later ooit nog wilt zijn. Het is makkelijker om gas terug te nemen, dan gas bij te geven. Laat je vooral niet gek maken en blijf vrolijk!’ Hoewel elke schoolleider anders is en het op zijn eigen manier doet, hoopt Roel dat zijn boek Rector als houvast kan dienen voor schoolleiders. In het boek deelt hij dan ook nog veel meer ervaringen dan bovengenoemde tips. Ben je benieuwd geworden? Bekijk hier het boek van Roel Schoonveld.
Verder ontwikkelen
Heb je het boek van Roel Schoonveld al gelezen, en wil je graag nog meer weten over hoe je je leiderschap optimaal kan inzetten? Naast boeken, zijn er veel opleidingen die je hierbij helpen. Volg bijvoorbeeld het leertraject Oriëntatie op leiderschap van VO-academie. Tijdens deze opleiding krijg je inzicht in je eigen leiderschapskwaliteiten en doe je ervaring op met leidinggeven. Heb je al ervaring als schoolleider, maar vind je het lastig om onder druk te leiden? Klik Onderwijs biedt de training Leiderschap onder druk aan, zodat jij als leidinggevende het team en de school door een crisis kunt begeleiden.
Over Roel Schoonveld
Roel werkt al ruim 50 jaar in het onderwijs en doet dat nog steeds met plezier. Hij begon op 21-jarige leeftijd als scheikundeleraar. 14 jaar later maakte hij zijn debuut als schoolleider. Tegenwoordig geeft hij praktische adviezen aan schooldirecteuren en rectoren, die voor deze uitdagende taak staan. Daarnaast heeft hij zich verdiept in de oorzaken van het vaak onvrijwillig vertrek van schoolleiders. In 2022 schreef hij het boek Rector. In deze handleiding voor schoolleiders deelt hij zijn ervaringen.
Scholingen
Amplio College OGO onderbouw
Educatieve Academie vindt Ontwikkelingsgericht Onderwijs een middel om tot verantwoord thematiseren te komen. De verschillen…
Weerbarstige organisatie
Hoe kun je als leider van een organisatie adequaat en effectief leiding geven aan de…
HUMUS voor directie
HUMUS helpt directies om een goede balans te krijgen door middel van diverse programma’s.
Boek
Rector
Directeur of rector van een middelbare school zijn: niet eenvoudig, maar wel heel boeiend. Een goede schoolleider is er voor alle betrokken, zowel in de school als in de directe omgeving daarvan.
Je bent nooit uitgeleerd, ook niet als je aan de top van een organisatie staat. Professionalisering is voor schoolleiders en (midden)managers juist enorm belangrijk, zo vertelt hoogleraar Strategisch Human Resource Eva Knies.