Hoe pak je scholing aan? Met dit stappenplan helpen we je op weg!

leestijd: 4 minuten

Personeelstekort, coronacrisis, hoge werkdruk: allerlei redenen waardoor je misschien geen ruimte voelt voor scholing. Toch is dit ontzettend belangrijk voor jouw ontwikkeling en de kwaliteit van het onderwijs. In dit stappenplan geven leraren en onderwijsexperts advies hoe jij aansluitende scholing vindt en hoe je dit aanpakt samen met jouw leidinggevende.

Stap 1 | Scholing kiezen: eigen behoefte vs doelen van de school

Hoe bepaal je waar je scholing in wilt? Volgens Myriam Lieskamp – onderwijsadviseur en auteur (o.a. van De Professionele Leergemeenschap In Het Onderwijs) – begint het bij de vraag waaróm jij wil scholen. ‘Bij het bepalen van je doelen is het belangrijk om te kijken naar hoe jij kunt bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs. Kijk dan naar de competenties en ervaring die je al hebt en welke elementen je nog nodig hebt.’

Groeien in wat je doet
Het blijven ontwikkelen van jezelf start dus met reflecteren. Dat kan door je bewust te zijn van kleine, dagelijkse momenten. ‘In de klas moet je meteen handelen wanneer er iets gebeurt en heb je niet veel tijd om erover na te denken’, stelt Myriam. ‘Neem achteraf wél de tijd om te bepalen wat je anders had kunnen doen, en waar je misschien nog extra oefening of kennis in nodig hebt. Zo groei je in wat je doet.’

Ontwikkelingsgesprek
Ook het functionerings- of ontwikkelingsgesprek is een waardevol reflectiemoment. Femke Goedendorp, directrice op basisschool de Zilvermaan in Maarssen, gebruikt dit moment om samen met leerkrachten in beeld te brengen waar diegene naartoe zou willen groeien. ‘Het voordeel is dat afspraken ook meteen op papier vastgelegd worden.’

Aansluiting vinden
‘In het strategisch beleidsplan en in het schoolplan staat hoe het budget wordt verdeeld binnen de school’, legt Myriam uit. ‘Als je hiervan op de hoogte bent, kun je ook snappen waarom iets wel of niet kan. Het helpt om mogelijkheden te ontdekken die zowel jou als de school vooruithelpen. Zo kun je meedenken in wat de school nodig heeft om die doelen te bereiken en jouw scholing hierop aansluiten. Ook zijn er vanuit de BIO-wet (Beroep In Onderwijs) en de CAO bepaalde eisen en functieprofielen waaraan je als onderwijsmedewerker moet voldoen. Deze worden ook wel eens bijgesteld.’

Rollen
Anand Jharap is HR-manager en onderzoeker naar hoe je gelukkige medewerkers krijgt die met plezier bijdragen aan het succes van je school. ‘HRM en leidinggevenden zijn samen verantwoordelijk voor het maken van een opleidingsbeleid. HRM heeft de taak om de leidinggevende bewust te maken van de rol die hij heeft: jou als medewerker stimuleren jezelf te ontwikkelen en mee te nemen in de doelen van de school. Dan kun jij je op basis daarvan aanmelden voor scholing. Tegelijkertijd is het ook belangrijk dat er niet te streng op de doelen wordt gelet: soms draagt een bepaalde scholing buiten die doelen toch bij én verhoogt het jouw werkgeluk, waardoor je misschien langer op die school blijft werken.

Het bestuur kan ook schooloverstijgende doelen voor ogen hebben, zoals Passend onderwijs of een bredere aanpak van onderwijsachterstanden (bijvoorbeeld NPO). Dit kan aansluiten op je eigen (bredere) leerdoelen. Het is vaak ook zo dat de school alleen jouw opleiding voor bijvoorbeeld gedragsdeskundige of taal- of rekenspecialist niet kan betalen. Maar als je hier specialist in wordt, kun je dat ook inzetten op andere scholen. Door scholingsaanvragen overstijgend in te zetten, worden jouw kansen om dit vergoed te krijgen dus groter.’

Stap 2 | Onderzoeken waar je recht op hebt

Iedere school krijgt financiering voor scholing van medewerkers. Hoe dat verdeeld is, lees je in ons artikel ‘Een leven lang ontwikkelen, hoe pak ik dat aan?’. Directrice Femke Goedendorp: ‘De inzet van het persoonlijk ontwikkelingsbudget gaat wel altijd in samenspraak met directie of de verantwoordelijke binnen de school. Daarnaast gaan budgetten per kalenderjaar, dus de school moet op tijd die financiële ruimte voor jou vrijmaken. Vraag je budget daarom op tijd aan.’ Wil je weten op welke subsidies en regelingen je recht hebt? Doe de check!

Stap 3 | Een plan opstellen en overleggen met je leidinggevende

Maak een duidelijk persoonlijk ontwikkelingsplan waarin kosten, tijd en een goede onderbouwing vanuit jouw persoonlijke doelen of juist de aansluiting met het schoolplan staan. Maak daarbij ook de koppeling naar de praktijk: hoe kan het meteen ingezet worden en wat levert het op? Vervolgens zorg je dat dit allemaal op papier of via de mail bevestigd wordt.

Stap 4 | Tijd vrijmaken en aan de slag!

In de CAO lees je dat naast budget ook tijd voor scholing moet worden geregeld. De school moet op basis van vastgestelde professionaliseringsuren zorgen dat jij een vervanger hebt als je een training hebt. ‘Die kosten voor een vervanger komen er ook bij. Alles bij elkaar kunnen de kosten niet altijd volledig gedekt worden door de lumpsum die de school krijgt’, zegt Myriam Lieskamp.

‘Daarom is het fijn als je hierin zelf meedenkt,’ zegt Femke Goedendorp. ‘Als directeur ben je al blij dat er überhaupt een leerkracht voor de groep staat. Als je een cursus wilt volgen, is het fijn als je zelf met collega’s ruilt of de cursus op andere dagen laat vallen’.

Stap 5 | Jouw nieuwe kennis en vaardigheden toepassen in de praktijk

‘Professionaliseren doe je niet alleen bij een opleidingsinstituut, maar ook op je werkplek’, stelt Myriam. ‘Wat je bij een cursus of training leert, kan vaak in een gat vallen wanneer je het niet aanvliegt vanuit de school zelf. Ga samen met je collega’s onderzoeken hoe je beter onderwijs kunt geven.’

‘De startende leraar heeft iets anders nodig dan de leerkracht die zich meer op beleidsniveau wil ontwikkelen. Daarnaast hoeft scholing ook niet altijd buiten de deur. Je kunt ook kijken naar coaching, tijd vrijmaken voor het lezen van vakliteratuur of een expert de school inhalen. Er is dus echt maatwerk nodig,’ zegt Femke Goedendorp.

Wat je als individu leert en in de praktijk toepast, kan ook aanstekelijk werken. ‘Wat ik vaak merk is dat als ik enthousiast ben, het vanzelf ook bij collega’s in de school terechtkomt.’ vertelt juf Mirjam Elbertse tot slot enthousiast. ‘Dus groeien en ontwikkelen doe je niet alleen voor jezelf, uiteindelijk heeft iedereen er profijt van!’

Scholingen