Solliciteren in het onderwijs: hoe je jezelf onderscheidt van de rest

Ondanks het lerarentekort is het onderwijs één van de grootste sectoren in Nederland. Volgens het CBS waren er in 2023 ruim 1,2 miljoen mensen werkzaam in het onderwijs, waarvan bijna de helft in het primair en voortgezet onderwijs. Als je wilt schitteren in het onderwijs en je droomfunctie wilt bemachtigen, dan is een uitstekende voorbereiding van essentieel belang.

Met grondig voorbereide antwoorden op deze vaak voorkomende sollicitatievragen, treed je zelfverzekerd en goed geïnformeerd het gesprek tegemoet:

1. Wat is je motivatie om te werken in het onderwijs?

Dit is een klassieke vraag die je motivatie en passie voor het vak test. Probeer een persoonlijk en authentiek antwoord te geven, waarin je jouw visie op onderwijs, je doelen en je waarden laat zien. Geef concrete voorbeelden van hoe je bent geïnspireerd door je eigen leerervaringen, hoe je je hebt ontwikkeld als leraar en wat je wilt bereiken met je leerlingen. Vergeet niet om je motivatie af te stemmen op de specifieke functie en school waar je solliciteert.

“Ik ben eigenlijk leraar geworden omdat ik op de middelbare school zelf zo’n geweldige geschiedenisdocent had. Hij wist elke les weer tot leven te brengen. Dat wil ik ook bereiken: leerlingen enthousiast maken voor mijn vak. Bij mijn laatste baan had ik een leerling die eerst niks aan geschiedenis vond. Na ons project over de Romeinen, waarbij we zelf een mini-documentaire maakten, kwam hij na de les naar me toe om te vertellen hoe cool hij het vond. Dat zijn de momenten waarvoor ik het doe.”

2. Op welke gebieden blink jij uit als leraar en waar zie je nog ruimte voor verbetering?

Deze vraag gaat over je zelfkennis en je vermogen om te reflecteren op je eigen functioneren. Wees eerlijk en realistisch in je antwoord, maar ook positief en zelfverzekerd. Benadruk je sterke punten die relevant zijn voor de functie, zoals je didactische vaardigheden, je pedagogische tact, je communicatie en je creativiteit. Geef ook aan hoe je deze hebt laten zien in de praktijk. Als je je zwakke punten benoemt, kies dan iets wat niet essentieel is voor de functie, maar wel verbeterbaar. Geef aan hoe je hieraan werkt, bijvoorbeeld door feedback te vragen, scholing te volgen of jezelf uit te dagen.

“Ik ben echt sterk in het betrekken van leerlingen bij de lessen. Ik gebruik veel groepsdiscussies en interactieve opdrachten. Vorig jaar hebben we bijvoorbeeld een debat gehouden in de klas over klimaatverandering, en iedereen was super betrokken. Wat beter kan? Nou, ik ben soms nog wat onhandig met de nieuwste digitale tools. Ik probeer me daar wel in te verbeteren door tutorials te volgen en collega’s om tips te vragen.”

3: Hoe ziet jouw ideale les eruit?

Deze vraag gaat over je didactische visie en je creativiteit. De werkgever wil weten hoe je jouw lessen ontwerpt, uitvoert en evalueert en hoe je rekening houdt met de leerdoelen, de leerlingen, de leerstof, de leermiddelen en de leeromgeving. Probeer een origineel en inspirerend antwoord te geven, waarin je jouw ideale les schetst. Welke werkvormen zet jij in om je leerlingen te activeren en te betrekken?

“Mijn ideale les is een waar leerlingen niet eens doorhebben dat ze leren omdat ze zo opgaan in de activiteit. Laatst had ik bijvoorbeeld een speurtocht opgezet in de klas, waarbij elk raadsel over een ander land ging. De kids waren super enthousiast en leerden ondertussen over de wereld. Zulke lessen, waar leren en plezier hand in hand gaan, daar streef ik naar.”

4. Hoe zorg je voor een positieve sfeer in de klas en een goede relatie met je leerlingen, ook als ze lastig gedrag vertonen?

Deze vraag test je pedagogische en didactische vaardigheden, maar ook je stressbestendigheid en je probleemoplossend vermogen. De werkgever wil weten hoe je reageert op uitdagende situaties in de klas. Probeer een gestructureerd en professioneel antwoord te geven. Beschrijf de situatie, geef hier een voorbeeld van een lastige klas of een moeilijke leerling waar je mee te maken hebt gehad of zou kunnen hebben. Daarnaast is het nuttig om de actie te beschrijven. Geef hier aan wat je hebt gedaan of zou doen om de situatie aan te pakken. Beschrijf ook wat het effect was of zou zijn van je actie.

“Vorig jaar had ik een groep die echt moeilijk te managen was. Er was constant geklets en onrust. Ik besloot om met de leerlingen in gesprek te gaan over wat zij verwachtten van de lessen en wat ik van hen verwachtte. We hebben samen regels opgesteld. Dit gaf hen een gevoel van verantwoordelijkheid en het gedrag in de klas verbeterde aanzienlijk.”

5. Wat zijn de actuele ontwikkelingen in het onderwijs waar je je mee bezighoudt?

Deze vraag gaat over je kennis en je leergierigheid. De werkgever wil weten of je op de hoogte bent van de actuele ontwikkelingen in het onderwijs, zoals trends, innovaties, onderzoeken en beleid. Hat gaat er ook om hoe je deze volgt, verwerkt en toepast in je eigen praktijk. Probeer een geïnformeerd en enthousiast antwoord te geven, waarin je een of meer ontwikkelingen noemt die je interessant of relevant vindt voor je vakgebied en je functie.

“Ik ben helemaal weg van spelend leren. Ik zie gewoon dat kinderen veel sneller dingen oppikken als ze actief bezig zijn. Laatst hebben we bijvoorbeeld een ‘levend rekenbord’ gemaakt in de gymzaal. De kinderen waren zelf de pionnen en moesten sommen oplossen om te bewegen. Ze vonden het geweldig, en de sommen die normaal lastig waren, hadden ze zo onder de knie!”

6. Hoe werk je samen met je collega’s?

De werkgever wil weten hoe je je verhoudt tot je collega’s, hoe je communiceert en overlegt. Probeer een positief en respectvol antwoord te geven, waarin je laat zien dat je een teamspeler bent, die openstaat voor feedback, maar ook bereid is om deze te geven. Geef altijd voorbeelden uit de praktijk.

“Samenwerken met collega’s kan echt een uitdaging zijn, zeker als iedereen het al zo druk heeft met hun eigen lessen en verantwoordelijkheden. Ik herinner me een project waarbij we met verschillende vaksecties moesten samenwerken om een interdisciplinair curriculum op te zetten. Het vinden van een moment waarop iedereen beschikbaar was, leek wel een onmogelijke puzzel. Ik werp me in dat soort situaties vaak op als planner, door bijvoorbeeld een datumprikker uit te sturen en alvast een maandelijkse bijeenkomsts in iedereens agenda in te plannen”.

Gewapend met deze tips stap je vol vertrouwen het sollicitatiegesprek binnen. Zet je beste beentje voor en onderscheid jezelf door deze vragen grondig te oefenen. Presenteer je kwaliteiten en toon aan waarom jij de ideale kandidaat bent voor de functie. Laat geen kans onbenut om vragen te stellen over de school, de leerlingen en de verwachtingen. Op die manier ben je klaar om die felbegeerde baan in de wacht te slepen. Veel succes!