Vrijheid is niet vanzelfsprekend. Dat werd al te duidelijk toen Rusland eind februari Oekraïne binnenviel. Vanaf dat moment was de oorlog tussen Rusland en Oekraïne overal in het nieuws, op social media en om ons heen te vinden. Ongetwijfeld dat er in jouw klas ook vragen over worden gesteld. Hoe maak je het onderwerp ‘oorlog’ en vooral deze ingewikkelde situatie bespreekbaar in de klas? En hoe geef je de vluchtelingkinderen een warm welkom, en passend onderwijs?
TerInfo, een initiatief van de Universiteit Utrecht, heeft speciaal voor de situatie in Oekraïne een lesbrief van 12 pagina’s opgesteld. Hier vind je een kort historisch overzicht van de relatie tussen Oekraïne en Rusland, beweegredenen van Poetin, een pedagogisch kader waarin je de recente gebeurtenissen kunt bespreken in de klas en verschillende werkvormen op verschillende niveaus en voor verschillende leeftijden. De lesbrief is kosteloos te downloaden. Lees de lesbrief
Op de website van LOWAN (ondersteuning voor onderwijs voor nieuwkomers) delen Hélène van Oudheusden en Ria Goedhart suggesties voor rituelen in de klas en tips voor hoe je met jonge kinderen over de oorlog praat. Hélène is trainer en coach voor multiculturele scholen en Ria is docent bij Hogeschool Utrecht en ondersteunt en leidt leraren op in het onderwijs aan nieuwkomers.
Lees tips van Hélène en Ria
Stichting School & Veiligheid geeft een overzicht van beschikbare handvatten voor het voeren van gesprekken over maatschappelijk gevoelige onderwerpen in de klas.
Lees handvatten
Het Nederlands Jeugdinstituut (NJI) heeft een artikel met tips gedeeld voor onderwijsprofessionals: hoe je kunt peilen welke invloed de oorlog heeft op leerlingen, hoe je de kinderen gerust kunt stellen, hoe je passende informatie geeft, hoe je groepsgesprekken voert in de klas en hoe je het schoolbreed kunt aanpakken.
Lees artikel van de NJI
Anton schreef een artikel vol tips en inzichten over hoe je over de situatie in Oekraïne kunt praten met je klas, en hoe je ermee omgaat wanneer er vluchtelingkinderen in de klas komen.
Lees artikel van Anton Horeweg
Hoe versterk je als leraar de weerkracht van nieuwkomers in je klas, hoe herken en ga je om met posttraumatische stress en hoe bewaak je jouw eigen grenzen? Deze workshop is bedoeld voor docenten die meer kennis op willen doen over de invloed van trauma op de ontwikkeling en het gedrag van kinderen of jongeren en die concrete handvatten willen om kinderen met stressklachten te kunnen ondersteunen.
Bekijk workshop voor het primaire onderwijs
Bekijk workshop voor het voortgezet onderwijs
Hoe help je nieuwkomers in een klas met vooral Nederlandse leerlingen? Hoe kun je rekening houden met hun taalachterstand, of bijkomende problemen op gedrags- of sociaal-emotioneel vlak? Deze nieuwe korte opleiding op maat leert docenten hiermee om te gaan. De opleiding bestaat standaard uit vijf bijeenkomsten van drie uur, maar kan op verzoek minder of meer bijeenkomsten bevatten.
Bekijk korte opleiding
Op welke manier organiseer je het onderwijs aan nieuwkomers? Hoe zorg je bijvoorbeeld dat de juiste materialen ingezet worden om de leerling zo snel mogelijk de Nederlands taal bij te brengen? En wat doe je wel, of juist niet, als je signalen opmerkt van een mogelijk trauma? Deze vragen worden beantwoord in de cursus Onderwijs aan nieuwkomers. Ben je intern begeleider, leraar of op een andere wijze betrokken bij nieuwkomers, dan is dit een interessante cursus voor jou.
Meer informatie over de cursus
Wil jij je specialiseren in het onderwijs aan nieuwkomers? Met deze post-HBO-opleiding Specialist Nieuwkomersonderwijsben je in staat om onderwijs aan nieuwkomers vorm te geven in de praktijk op jouw school. Je kunt vanuit kennis over de doelgroep jouw collega’s ondersteunen bij vraagstukken die met het lesgeven aan nieuwkomers in elke vorm van onderwijs samenhangen.
Bekijk meer informatie over de opleiding
Hoe vang je expatkinderen en vluchtelingen- of asielzoekerskinderen op die al in een opvangschool hebben gezeten en die nu naar een gewone school komen? Deze online cursus van 2 uur leert je de taalbehoeftes van je nieuwe anderstalige leerling beschrijven, aangeven welke factoren van invloed zijn op de verwerving van het Nederlands (o.a. duur, contact met Nederlandstaligen, risicomomenten), je lessen aanpassen door NT2-didactiek en onderwijzen in lidwoorden en het aanwijzend voornaamwoord.
Bekijk online cursus
LOWAN heeft twee rubrieken met verzamelde informatie en lesmateriaal voor traumasensitief onderwijs en vluchtelingenkinderen opvangen in de klas. Een goede plek om te beginnen met het verzamelen van tips en materiaal!
Op deze pagina vind je materiaal voor het basisonderwijs
Op deze pagina vind je materiaal voor het voortgezet onderwijs
Het NJI biedt een overzicht met artikelen waarin zij kennis deelt over dagbesteding, ondersteuning, onderwijs en een veilige omgeving om in op te groeien voor vluchtelingenkinderen en -jongeren. De pagina’s worden wekelijks aangevuld met nieuwe informatie.
Bekijk overzicht met artikelen
Augeo heeft een gratis online cursus beschikbaar waarin je leert over stress bij vluchtelingenjongeren en hoe je de natuurlijke veerkracht van jongeren kunt bevorderen, zodat jongeren zich weer veilig voelen en weer kunnen leren. De cursus is bedoeld voor iedereen die op de ISK werkt, maar ook voor het regulier vo interessant. De cursus duurt ongeveer 4 uur.
Bekijk de cursus
Op de website van het Pharos vind je een infosheet met inzichten, inspiratie en een handige toolkit om aan het welbevinden op school te werken.
Bekijk infosheet en toolkit
Ook heeft Pharos een gratis handreiking ‘Vluchtelingenkinderen in de klas’ beschikbaar gesteld, met praktische informatie en tips voor de begeleiding van vluchtelingenkinderen in het primaire onderwijs.
Download de handreiking
Merk je dat kinderen vooroordelen hebben tegen vluchtelingkinderen? De Anne Frank Stichting heeft tips en lesmateriaal over het omgaan met vooroordelen in de klas.
Bekijk tips en lesmateriaal Anne Frank Stichting
Basisschool de Horizon in Hengelo deelde op Hart van Nederland de eerste Nederlandse schooldag voor kinderen uit Oekraïne. De Horizon is een basisschool voor nieuwkomers die kinderen opvangen die de Nederlandse taal nog niet beheersen. In de uitzending deelt de directrice een aantal tips en ervaringen, en delen Oekraïense ouders hun reactie.
Bekijk de uitzending
Hoe vang je vluchtelingkinderen op wanneer er nog geen duidelijk overheidsbeleid is? Basisschool ’t Swannestee van Langweer in Friesland deelde hun ervaring met Omroep Fryslân. Een Oekraïense vader stapte zelf naar de school toe om te vragen of zijn kinderen naar school konden gaan. Er was vanuit het ministerie nog geen beleid, dus heeft de school vrijwilligers uit het dorp gevraagd om te helpen. Bekijk de uitzending om te zien hoe zij dat hebben aangepakt.
Lees het artikel en de bijbehorende video’s
Heb je zelf goede tips of voorbeelden die hier nog missen?
Laat het ons weten door ons op social media te taggen in je tip!